રમઝાન મહિનામાં 15 એપ્રિલ (શુક્રવાર)ના રોજ,જેરુસલેમ,ઇઝરાયેલથી સમાચાર આવ્યા કે અલ-અક્સા મસ્જિદ વિસ્તારમાં પેલેસ્ટિનિયનો અને ઇઝરાયેલના સુરક્ષા દળો વચ્ચે અથડામણ થઈ છે.ઈઝરાયેલના મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર આ ઘટનામાં 60થી વધુ પેલેસ્ટાઈન ઘાયલ થયા છે.જો તમે નોંધ્યું હોય,તો તમે જોયું જ હશે કે આવી અથડામણના અહેવાલો દર થોડાક દિવસે આવતા રહે છે. તો ચાલો જાણીએ શું છે આ મસ્જિદની કહાની અને આ વિસ્તારમાં આટલી બધી હિંસા કેમ છે?
અલ-અક્સા મસ્જિદ વિશે જાણો
અલ-અક્સા મસ્જિદ ઇસ્લામના અનુયાયીઓ માટે એક પવિત્ર સ્થળ છે.તેને હરામ-અલ-શરીફ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.તે ઇસ્લામમાં ત્રીજું પવિત્ર સ્થાન માનવામાં આવે છે.એવું માનવામાં આવે છે કે ઇસ્લામના પયગંબર મોહમ્મદે અહીં નમાઝ અદા કરી હતી પરંતુ અલ-અક્સા મસ્જિદને સમજવા માટે તમારે ટેમ્પલ માઉન્ટ અને વેસ્ટર્ન વોલને પણ સમજવી પડશે.ટેમ્પલ માઉન્ટ એ જગ્યા છે જ્યાં હજારો વર્ષોથી યહૂદીઓ,ખ્રિસ્તીઓ અને મુસ્લિમો પૂજા કરે છે.
ડોમ ઓફ ધ રોકની વાર્તા
પ્રોફેટ મુહમ્મદના મૃત્યુના લગભગ ચાર વર્ષ પછી,મુસ્લિમોએ જેરુસલેમ પર આક્રમણ કર્યું અને તેને જીતી લીધું.આ લોકોએ પાછળથી જેરુસલેમમાં મસ્જિદ બનાવી અને તેનું નામ અલ-અક્સા રાખ્યું.આ મસ્જિદની સામે એક ગુંબજવાળી ઇસ્લામિક ઇમારત છે – ડોમ ઓફ ધ રોક.તેની બરાબર સામે એક નાનકડી ઈમારત છે જેને ડોમ ઓફ ધ ચેઈન કહેવાય છે.એવું માનવામાં આવે છે કે ડોમ ઓફ ધ રોકની અંદર એક પથ્થર અથવા ખડક જેવી જગ્યા છે.એવું માનવામાં આવે છે કે પયગંબર મોહમ્મદ એ જ ખડક પર ચડીને સ્વર્ગની યાત્રા પર ગયા હતા.એવું માનવામાં આવે છે કે બરાક ઘોડાએ આ જ ખડકમાંથી સ્વર્ગમાં ઉડાન ભરી હતી.આવી સ્થિતિમાં,તેને ઇસ્લામમાં પણ ખૂબ જ પવિત્ર માનવામાં આવે છે.
યહૂદીઓ અને મુસ્લિમો ડોમ ઓફ ધ ચેઈન વિશે દાવો કરે છે
હવે સાંકળના ગુંબજ વિશે સમજો.આ અંગે સ્થાનિક વક્ફ બોર્ડનું કહેવું છે કે જે લોકોએ ડોમ ઓફ ધ રોક બનાવ્યો હતો તે બાકીના લોકો માટે ડોમ ઓફ ધ ચેઈન બનાવવામાં આવ્યો હતો.જ્યારે કેટલાક માને છે કે ડોમ ઓફ ધ ચેઈન એ ડોમ ઓફ ધ રોકનો પ્રોટોટાઈપ હતો.અહીં યહૂદીઓનું માનવું છે કે ઈઝરાયેલ રાજ્યના રાજા સોલમાન આ ડોમ ઓફ ધ ચેઈનમાં સભાનો ઉચ્ચાર કરતા હતા. આવી સ્થિતિમાં યહૂદી લોકો ચેઈન વિસ્તારના ડોમ પર પોતાનો અધિકાર જમાવે છે.
ઇસ્લામિક માન્યતા અનુસાર જેઓ કયામતના દિવસે સાંકળના ગુંબજને પાર કરે છે તે જ સ્વર્ગમાં જશે.સમગ્ર સંકુલ,જેમાં અલ-અક્સા મસ્જિદ,ડોમ ઓફ ધ રોક, ડોમ ઓફ ધ ચેઈન અને વેસ્ટર્ન વોલનો સમાવેશ થાય છે,તેને ટેમ્પલ માઉન્ટ કહેવામાં આવે છે.પશ્ચિમી દિવાલ યહુદી ધર્મના લોકો માટે પવિત્ર છે અને તેઓ હવે તેની પૂજા કરે છે.તો તમે પહેલા શું કર્યું?
પશ્ચિમી દિવાલની વાર્તા
એવું માનવામાં આવે છે કે જેરુસલેમમાં ઇસ્લામ અને ખ્રિસ્તી ધર્મના આગમન પહેલા આ પશ્ચિમી દિવાલની નજીક અને ટેમ્પલ માઉન્ટ પર યહૂદીઓનું એક પવિત્ર મંદિર હતું.હવે મંદિર ન હોવાથી તેઓ દિવાલ પાસે પૂજા કરે છે.તમને જણાવી દઈએ કે ટેમ્પલ માઉન્ટમાં પ્રવેશવા માટે કુલ 11 દરવાજા છે.તેમાંથી 10 મુસ્લિમો માટે આરક્ષિત છે અને માત્ર એક દરવાજો યહૂદી સમુદાય માટે આરક્ષિત છે,જે દરવાજો દ્વારા તેઓ પશ્ચિમી દિવાલ સુધી પહોંચે છે.પશ્ચિમી દિવાલ પર પણ ઇસ્લામનો દાવો છે.એવું માનવામાં આવે છે કે બરાક ઘોડાને આ દિવાલ સાથે બાંધવામાં આવ્યો હતો અને ઇસ્લામમાં આ દિવાલને બરાક દિવાલ કહેવામાં આવે છે.
હવે ખ્રિસ્તીઓ માટે
ટેમ્પલ ડેથ કોમ્પ્લેક્સ પર ખ્રિસ્તી ધર્મના લોકો દ્વારા દાવો કરવામાં આવે છે. ઇસ્લામ અને ખ્રિસ્તી ધર્મના આગમન પહેલાં જેરુસલેમમાં ફક્ત યહૂદીઓ હતા. ઇસુ ખ્રિસ્તનો જન્મ એક યહૂદી પરિવારમાં થયો હતો અને જેરુસલેમમાં તેમને મૃત્યુદંડની સજા આપવામાં આવી હતી.ખ્રિસ્તીઓ માને છે કે ઇસુ ખ્રિસ્તે આ શહેરમાં તેમનો ઉપદેશ આપ્યો હતો અને તે અહીં જ તેમને વધસ્તંભ પર ચડાવવામાં આવ્યા હતા અને અહીં જ તેઓ ફરી જીવ્યા હતા.ખ્રિસ્તીઓ પણ માને છે કે એક દિવસ જેરુસલેમ ફરી આવશે.આવી સ્થિતિમાં,જેરુસલેમ અને ટેમ્પલ માઉન્ટનો વિસ્તાર પણ ખ્રિસ્તીઓ માટે ખૂબ જ પવિત્ર છે.આ સમગ્ર વિસ્તાર પર યહૂદી લોકોનો સૌથી જૂનો દાવો છે.ઇસ્લામના આગમન પહેલા અહીં યહૂદી અને ખ્રિસ્તી લોકો વચ્ચે વિવાદ ચાલતો હતો.પાછળથી ઇસ્લામના આગમન પછી,આ લડાઈ યહુદી અને ઇસ્લામ વચ્ચે વધુ જોવા મળી પરંતુ આનો અર્થ એ નથી કે ખ્રિસ્તીઓનો પ્રદેશ પર દાવો નથી.આ વિસ્તાર ખ્રિસ્તી લોકો માટે પણ પવિત્ર છે.
ટૂંકમાં જાણો ક્યારે શું થયું?
યહૂદી લોકો માને છે કે તેઓએ પ્રથમ મંદિરની સ્થાપના અહીં કરી હતી જે બેબીલોનીઓએ નષ્ટ કરી હતી.પાછળથી યહૂદીઓએ મંદિરનું પુનઃનિર્માણ કર્યું જે રોમન સામ્રાજ્ય દ્વારા નાશ પામ્યું હતું.આ પછી મુસ્લિમો અને ખ્રિસ્તીઓ વચ્ચે યુદ્ધ થયું જે ખ્રિસ્તીઓએ જીત્યું પરંતુ આ જીત લાંબો સમય ટકી નહીં.લગભગ સો વર્ષ પછી મુસ્લિમોએ આ પ્રદેશ જીતી લીધો.આ પછી આ વિસ્તાર અત્યાર સુધી મોટાભાગે મુસ્લિમો દ્વારા નિયંત્રિત છે.1948માં ઇઝરાયેલની આઝાદી બાદથી સમગ્ર ઇઝરાયેલ પર યહૂદીઓનું શાસન છે.આઝાદી પછી યહૂદીઓએ ટેમ્પલ માઉન્ટ કોમ્પ્લેક્સ પર વધુ મક્કમતાથી પોતાનો દાવો કરવાનું શરૂ કર્યું પરંતુ તમે જાણો છો કે વર્તમાન સમયે આ વિસ્તાર સંપૂર્ણપણે ઇઝરાયેલના કંટ્રોલમાં છે.
