નવી દિલ્હી : કેન્દ્રીય ચૂંટણી પંચ દ્વારા લોકસભા તથા વિધાનસભા સહિતની ચૂંટણીઓમાં ઉમેદવારો દ્વારા એકથી વધુ જગ્યાએથી ચૂંટણી લડવા પર પ્રતિબંધ મુકવાની માગ કરાઈ છે.પંચ દ્વારા આ મામલે કાયદામાં સંશોધન કરવા પણ સરકારને અપીલ કરાઈ છે.આ માટે ફરી ચૂંટણી પંચે લગભગ બે દાયકા જૂના પ્રસ્તાવને ફરી લાગુ કરવાની પણ અપીલ કરી છે.ચૂંટણી પંચનું કહેવું એમ છે કે જો ઉમેદવાર આમ ન કરે તો એક સીટ ખાલી કરવા બદલ અને પેટા ચૂંટણી કરાવનારાઓ પર ભાર દંડ લગાવવો જોઈએ.
તાજેતરમાં કાયદા મંત્રાલયમાં સચિવ સાથેની વાતચીત દરમિયાન મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર રાજીવ કુમારે 2004માં પહેલીવાર પસાર થયેલા આ સંશોધન માટે ભાર મૂક્યો હતો.વર્તમાન કાયદા મુજબ ઉમેદવારોને સામાન્ય ચૂંટણી,પેટા ચૂંટણી અને બે વર્ષમાં યોજાતી ચૂંટણીમાં અલગ-અલગ સીટો પરથી ચૂંટણી લડવાની મંજૂરી છે.જો કોઈ ઉમેદવાર એકથી વધુ સીટ પર જીત મેળવે છે,તો એ ઉમેદવાર જીત મેળવેલી બે પૈકી કોઈ એક સીટ પર સભ્ય રહી શકે છે.
પોલ પેનલે 2004માં લોક પ્રતિનિધિત્વ કાયદાની કેટલીક કલમોમાં સંશોધનનો પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો,જેથી એ સુનિશ્ચિત કરી શકાય કે એક વ્યક્તિ એક સમયમાં એકથી વધુ સીટ પર ચૂંટણી લડી શકે નહીં.એક અધિકારીએ કહ્યું કે,‘જો વર્તમાન જોગવાઈ યથાવત્ રાખવામાં આવે છે તો પછી એવી વ્યવસ્થા એવી હોવી જોઈએ કે જેથી પેટાચૂંટણી માટે થતો ખર્ચ એ વ્યક્તિ પાસેથી વસૂલવો જોઈએ,જેના રાજીનામાથી સીટ ખાલી થઈ છે.’એ પ્રસ્તાવ પણ આપવામાં આવ્યો હતો કે વિધાનસભા સીટની પેટાચૂંટણીમાં પાંચ લાખ રૂપિયા અને લોકસભાની પેટાચૂંટણીમાં 10 લાખ રૂપિયાનો દંડ થાય.ચૂંટણી પંચનું કહેવું છે કે આ રકમમાં પણ યોગ્ય રીતે સંશોધન થવું જોઈએ.
કેન્દ્ર સરકારે મતદાર યાદીના ડેટાને આધાર કાર્ડ સાથે લિન્ક કરવાની મંજૂરી આપવા શુક્રવારે જાહેરનામું બહાર પાડ્યું હતું.સરકારે કુલ ચાર જાહેરનામા બહાર પાડ્યા છે.આનાથી હવે યુવાન નાગરિકોને એક વર્ષમાં મતદાર તરીકે નોંધણી કરવાની ચાર વખત તક મળશે.હાલમાં વર્ષમાં એક વખત જ મતદાર યાદીમાં નોંધણી કરવાની તક મળે છે.કાયદા પ્રધાન કિરણ રિજિજુએ ટ્વીટર પર જાહેરાત કરી હતી કે મતદાર યાદીના ડેટાને આધાર કાર્ડ સાથે લિન્ક કરવાથી વિવિધ જગ્યાએ એક જ વ્યક્તિ દ્વારા થતી સંખ્યાબંધ નોંધણીની સમસ્યાથી છૂટકારો મળશે.હવે 1 જાન્યુઆરી અથવા પહેલી એપ્રિલ અથવા 1 જુલાઈ અથવા 1 ઓક્ટોબરે 18 વર્ષ પૂરા કરનારા નાગરિક મતદાતા તરીકે તુરત નોંધણી કરાવી શકશે.
નોંધણીની ચાર તારીખથી મતદાતામાં વધારો થશે.હાલમાં મતદાતા તરીકે નોંધણી માટે માત્ર એક જ 1 જાન્યુઆરી કટ-ઓફ ડેટ છે.આ પછી 18 વર્ષ પૂરા કરનારા નાગરિકે એક આખા વર્ષ સુધી રાહ જોવી પડતી હતી.તેમણે જણાવ્યું હતું કે સર્વિસ વોટર્સ માટે ચૂંટણી કાયદામાં લિંગ ભેદ દૂર કરાયો છે.હવે પત્નીની સાથે જીવનસાથી લખવામાં આવશે.
