અમદાવાદ,
એક સપ્તાહ પહેલાં મંગળવારે ક્રૂડ ઓઈલ ફ્યૂચર્સના ભાવ શૂન્યથી નીચે સરકી ગયા તે પછીથી મલ્ટિ-કોમોડિટી એક્સચેન્જ(MCX) સાવચેત બની ગઈ છે. દેશમાં ક્રૂડના 95 ટકા સોદા આ એક્સચેન્જ પર જ થાય છે ત્યારે તેણે પ્રત્યેક લોટ દીઠ માર્જિન 125 ટકા સુધી અથવા લોટ દીઠ રૂ.1,95,000 કરી દીધું છે. ગુરુવારથી તેનો અમલ થશે. તેનો અર્થ એ થયો કે ક્રૂડમાં લોટ દીઠ રિસ્ક માર્જિન રૂ.95,000થી લઈને રૂ.1,95,000 થઈ ગયું છે. રોકાણકારોએ એમસીએક્સમાં ક્રૂડ ફ્યૂચર્સમાં પોઝિશન ઓપન રાખવા માટે સંપૂર્ણ પેમેન્ટ કરી દેવાનું રહેશે.
6 માર્ચે માર્જિન 12.75 ટકા જેવું ઓછું હતું. જોકે ક્રૂડમાં સતત ભારે ઊતાર-ચઢાવને કારણે ધીમે-ધીમે તે વધારીને 16 એપ્રિલે તે 57.9 ટકા કરવામાં આવ્યું હતું. 20 એપ્રિલે અભૂતપૂર્વ ઘટના બની હતી જેમાં ક્રૂડ ઓઈલના ફ્ચૂચર્સ કોન્ટ્રેક્ટના ભાવ નેગેટિવ ટેરિટરીમાં સરકી ગયા હતા અને તેમાં અંતિંમ સેટલમેન્ટ અંગે પણ વિવાદ થયો હતો. માર્કેટના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર બ્રોકર્સને તેને કારણે રૂ.400 કરોડનો ચૂનો લાગી ગયો હતો. એમસીએક્સે તેના ટ્રેડિંગ સોફ્ટવેરમાં હજી કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. મતલબ કે નેગેટિવ ટેરિટરીમાં ભાવ સરકી જાય તો શું કરવું તે અંગે હજી ફેરફાર કર્યો નથી.
20 એપ્રિલે ન્યૂયોર્ક મર્કન્ટાઈલ એક્સચેન્જ ખાતે ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ શૂન્યથી નીચે -37.63 ડોલર થઈ ગયા હતા. આથી એમસીએક્સે 21 એપ્રિલે સેટલમેન્ટ બેરલદીઠ –રૂ.2884ના ભાવે કર્યું હતું. એમસીએક્સમાં નવી માર્જિન જરૂરિયાતમાં ક્રૂડ ફ્યૂચર્સ કોન્ટ્રેક્ટ પર વધારાના માર્જિન વધારાનો સમાવેશ છે. હાલના તમામ અને ભવિષ્યના તમામ ક્રૂડ કોન્ટ્રેક્ટ્સ પર 100 ટકા ઈનિશિયલ માર્જિન લેવાશે. મિનિમમ ઈનિશિયલ માર્જિન એક લોટ દીઠ રૂ.95,000 રહેશે જે 30 એપ્રિલને ગુરુવારથી લાગુ થશે. એક મહિનાના ક્રૂડ ફ્યૂચર્સ કોન્ટ્રેક્ટ પર અને શોર્ટ સાઈડ પર વધારાનું રૂ.1,00,000નું માર્જિન એક લોટદીઠ લેવાશે. આ ઉપરાંત બીજા તમામ ક્રૂડ ફ્યૂચર્સ કોન્ટ્રેક્ટ અને શોર્ટ સાઈડ કોન્ટ્રેક્ટ માટે વધારાનું રૂ.50,000નું માર્જિન લેવાશે. ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ 50 ટકા અને 75 ટકા વચ્ચે તૂટશે તો નવા માર્જિન લાગશે. પછી માર્ક-ટુ માર્કેટ લોસના 50 ટકા માર્જિન લાગુ થશે.
ક્રૂડના ભાવ 75 ટકાથી 90 ટકા સુધી તૂટશે તો વધારાનું 100 ટકા માર્જિન લાગુ થશે અને જો ભાવ 90 ટકાથી વધુ તૂટશે તો 125 ટકા વધારાનું માર્જિન લાગુ થશે. હવે પછીથી ક્રૂડમાં ઈનિશિયલ માર્જિન પર સ્પ્રેડ માર્જિન બેનિફિટ નહીં મળે. એમસીએક્સે આ ઉપરાંત વોલેટિલિટી સ્કેન 5 ટકાથી વધારીને 20 ટકા કરી દીધું છે.એમસીએક્સ ક્લીયરિંગ કોર્પોરેશને બુધવારે સરક્યૂલર બહાર પાડીને કહ્યું હતું કે ક્રૂડ ઓઈલના ભાવમાં વધ-ઘટ સામે કવર માટે 30 એપ્રિલથી વધારાના રિસ્ક મેનેજમેન્ટ પગલાં લેવાઈ રહ્યા છે. કેટલાક બ્રોકર્સ તેમને ગત સપ્તાહે નુકસાન થતા કોર્ટમાં ગયા હતા. જોકે બોમ્બે હાઈકોર્ટ અને દિલ્હી હાઈકોર્ટમાંથી બ્રોકર્સને કોઈ રાહત મળી ન હતી. હાઈકોર્ટોએ તેમની અરજી સુનાવણી માટે સ્વીકારી હતી.
